Opleiding Systeemtherapeut

Inhoud opleiding

Naast basiskennis over de systeemtheorie en het systemisch werken staat in deze opleiding een metamodel centraal, waarmee je gestructureerd leert kijken naar (en werken met) interacties en systemen. Daarbinnen is ruimte voor allerlei systemische stromingen en soorten interventies, met bijvoorbeeld een meer structureel-strategisch, narratief of oplossingsgericht karakter. Deze manier van analyseren en ordenen maakt dat de opleiding door veel mensen als niet alleen systemisch versterkend wordt ervaren, maar ook als vormend waar het gaat om positionering van henzelf als professional in het algemeen.

Eerste jaar

Inleidend blok
In het eerste jaar maak je kennis met verschillende concepten uit de systeemtheorie en het systeemdenken. Ook wordt het Truijens Therapeutisch Interactie Model (tTIM©) geïntroduceerd, als een metamodel om systemische concepten te ordenen. 

We gaan uit van drie kernmodellen gericht op herhalingsproces, structuur en betekenisgeving als kernvariabelen van de organisatie van interacties. Je leert kijken naar gezinnen als sociaal systeem vanuit hun levensloop. Het ecologisch en levensfase stressorenmodel gaat uit van het denken in ontwikkelingsfasen binnen een specifieke stresstheorie. Een sociaal systeem wordt gekenmerkt door ontwikkeling in reactie op externe stressoren, en ook door stabiliteit. Deze stabiliteit, het vermogen zichzelf te handhaven, schuilt niet alleen in het recursieve karakter van interacties, maar ook in de gezamenlijke ‘geschiedenis’ en ‘erfenis’ van gezinsleden. In dit onderdeel komt ook de intergenerationele stroming aan bod (denk aan concepten zoals loyaliteit, geheimen en genogram). Hiernaast wordt aandacht besteed aan vraagstukken met betrekking tot gender en culturele verschillen.

Wetenschapsdagen
Twee dagen gericht op de wetenschappelijke kanten van systemische psychotherapie maken deel uit van het eerste opleidingsjaar. Het doel is dat je in staat bent wetenschappelijke artikelen kritisch te lezen en te beoordelen op relevantie. Wie weet wekt het bovendien je interesse zelf bij te dragen aan het opzetten en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek in dit vakgebied!

Vervolgblok
Na het theoretisch fundament, dat gelegd is in het inleidend blok, ligt de nadruk op het therapeutisch systeem en het diagnosticeren, taxeren en ontwerpen van therapeutische interventies. Je leert gebruik te maken van de Interactionele Casusformulering, gestoeld op het Truijens Therapeutisch Interactie Model©. Je ordent systemische informatie en taxeert interacties aan de hand van werkhypothesen, zowel binnen de context van het aangemelde systeem als binnen de hulpverleningscontext zelf. Aan de hand van een interactietypologie ontdek je welke houding passend is. Het doel is je therapeutische manoeuvreerruimte zo groot mogelijk te houden, om optimaal aan te sluiten bij de (eventuele) verandermogelijkheden van het systeem. Onder andere het werken met dilemma, metaforen en het oplossingsgericht werken komen aan bod.

Tweede jaar

In dit vervolg op de basiscursus hou je je bezig met relaties die onder druk staan. Dit kunnen partnerrelaties zijn, maar ook in andere relaties kan zoveel druk ontstaan dat er breuken of impasses dreigen. Hoe kan je dit goed signaleren en hoe zet je het systemisch werken in de behandeling in?

Je doet kennis op over de theoretische achtergronden, en leert hoe je in praktijk kan omgaan met relaties die onder druk staan vanuit een interactionele benadering. Het onderzoeken van door de meningsverschil en conflict gedomineerde interactiepatronen kan worden toegepast in verschillende contexten: de interactie in de context van een gezin en tussen partners, en de interactie in het hulpverleningssysteem. Bij het behandelen van deze invalshoeken blijft tTIM© als metamodel terugkomen, wat maakt dat cursisten in dit tweede jaar steeds meer integratie van de behandelde stof gaan ervaren.

Partnerrelatie Therapie
Tussen intieme partners onderling kan de druk oplopen. Partnerrelatie therapie analyseert partnerrelaties aan de hand van thema’s als: nabijheidregulatie, macht, collusie en gender. Tevens wordt ook hier de interactie binnen de therapeutische context onderzocht. Diagnostische modellen van Gottman en Scheinkman staan hierbij centraal. Er wordt geoefend met, al dan niet, protocollair aangereikte interventies.

‘Larger System’ benadering
In de opleiding wordt aandacht besteed aan de factoren die het type interactie positief of negatief kunnen beïnvloeden. Naast de therapeutische relatie komen aan de therapeutische context gebonden factoren aan bod. Je analyseert problemen in de context van de behandeling, en bekijkt deze context als bestaande uit meervoudige systemen. Deze context is groter en machtiger dan het gezinssysteem alleen! Ook verwijzers, eerdere hulpverleners, intakeprocedures, de tradities en rituelen van de behandelende organisaties, het team van de hulpverlener en een eventueel onduidelijke behandelplanning kunnen een rol spelen. De behandelcontext kan problemen creëren, instandhouden en gezinstherapeutische interventies neutraliseren. Je leert dit herkennen, ontleden en oefent ermee door dit toe te passen in je dagelijks werk.

Psychopathologie & systeem
Hoe combineer je evidence based / individueel gericht werken met systemisch werken? Je leert psychopathologie in de gezinscontext te plaatsen: de én – én benadering. De interactie tussen deze twee beschrijvingen van de psychologische werkelijkheid staat continu in de aandacht. De nadruk ligt op samenhang tussen ontwikkelingspsychopathologische verschijnselen van mensen, de fase waarin de persoon of het echtpaar zich bevindt en specifieke gezinsconstellaties. Het doel is vanuit de samenhang tussen taxatie van de inhoud van de last én interactietypologie te leren kiezen voor een directe of indirecte therapeutische benadering.

Systemische consultatie
Wanneer de samenwerking in het hulpverleningssysteem volledig stagneert, kan Systemische Consultatie soms nog een kans bieden om de door de stagnatie ontstane schade voor alle partijen te beperken. We behandelen de te volgen richting voor systemische consultatie, en hoe je ook hierbinnen vanuit tTIM©  kan reflecteren.

Traject

De tweejarige, geïntegreerde opleiding tot systeemtherapeut bestaat uit 212 uur cursorisch onderwijs. Het eerste jaar omvat 22 lesdagen (132 uur inleiding, vervolg- en wetenschapsblok), en het tweede jaar betreft 13 lesdagen (80 uur specialistische blokken). Er wordt gewerkt met een online leeromgeving waar je onder meer opdrachten maakt en toegang tot de literatuur krijgt.

We raden je aan het opleidingsreglement van de NVRG (Vooropleidingseisen – Route naar Systeemtherapeut) vooraf goed te bekijken, om te voorkomen dat je op een later moment voor verrassingen zou komen te staan. Je ziet daarin onder andere de vooropleidingseisen en hoeveel uren supervisie en leertherapie verplicht zijn voor het behalen van je registratie.

Na het behalen van de NVRG-registratie intervisie met vakgenoten die ook zijn opgeleid bij ISP & meer? Soms ontstaan deze groepen vanuit de opleidingsgroep zelf, en anders kun je je bij ISP & meer ook aanmelden voor een intervisiegroep.

Investering

Voor de opleiding die start in januari 2026 is het totaalbedrag vastgesteld op €8099,70. Het bedrag wordt voldaan voorafgaand aan de start van de opleiding. Na ontvangst van je betaling is je inschrijving definitief. Heb je nog vragen over de betaling? Neem gerust contact met ons op.

Wat krijg je hiervoor?

• 212 uur opleiding, kleinschalig, met individuele aandacht
• een ondersteunende online omgeving die alle informatie, literatuur en opdrachten bundelt en het in eigen tempo vooruitwerken mogelijk maakt
• fruit, versnaperingen en drinken
• een volledige, geïntegreerde opleiding vanuit een gefundeerd raamwerk

Waar kan je nog meer rekening mee houden? Er is een basisboek wat je zelf aan dient te schaffen: Savenije, A. Lawick, J. van &Reijmers, E.T.M. (red.) (2014). Handboek systeemtherapie. Utrecht: De Tijdstroom (tweede herziene druk).

Vanaf het moment dat je 25 uur van het inleidend blok gehad hebt kun je bovendien starten met je supervisie. In supervisie kun je niet alleen extra leren door te reflecteren op de kennis en vaardigheden die je toepast, maar ook op je eigen persoonlijke stijl en de attitude die bij jou en de client past.  Wil je supervisieseries en je leertherapie bij ISP & meer doen, zodat je die binnen hetzelfde denkkader en de vertrouwde omgeving aangeboden krijgt? Dat kan!

Wie & Waar? 

De opleidingen worden verzorgd door NVRG-opleiders van ISP & meer Anna van der Meer of Zita Mann, samen met co-docenten die in opleiding zijn tot docent bij ISP & meer. Incidenteel kunnen er gastdocenten optreden. Je kunt de opleiding volgen op locatie van Kind & meer in Oosterbeek en ook een in company opleiding op eigen locatie behoort tot de mogelijkheden. 

Data

De opleidingsdagen vinden zoveel mogelijk in een tweewekelijks ritme plaats. Voor de lopende en eerstvolgende groep staan de geplande data hieronder vermeld.

Data, tijden en locaties zijn onder voorbehoud en kunnen bij onvoldoende deelname of bijzondere omstandigheden door ISP & meer worden gewijzigd, zie Algemene Voorwaarden.